ျပီးခဲ့တဲ့ ဇန္န၀ါရီလကုန္ေလာက္က ေမာကၡပညာေရးဆိုက္မွာ ဖတ္ခဲ့ဖူးတာေလးပါ။ တစ္လေက်ာ္ၾကာျပီျဖစ္တဲ့ ေဆာင္းပါးေလးျဖစ္ေပမယ့္ မဖတ္ျဖစ္ခဲ့ၾကတဲ့ သူမ်ားအတြက္ ဗဟုသုတအျဖစ္ ျပန္လည္ေ၀မွ်လိုက္ပါတယ္...။
ျမန္မာအပါအ၀င္ အာရွမွဖြ႔ံျဖိဳးဆဲႏိုင္ငံေတြအေနနဲ႔ ဆယ္စုႏွစ္ငါးခုအတြင္း ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံ ျဖစ္ေအာင္ ေလွ်ာက္လွမ္းခဲ႔သည့္ စကၤာပူၿမိဳ႕ျပႏိုင္ငံေလးရဲ႕ ေအာင္ျမင္မွႈကေန သင္ခန္းစာယူစရာေတြ တပံုတပင္ ရွိေနသည္။
စကၤာပူရဲ႕ အေတြ႔အႀကံဳကို ‘ပိစိဖိတ္ ပဥၥလက္’ (Miracle of the Pacific) ဟု တင္စားၾကသည္။ စကၤာပူက ထူးျခားထင္ရွားတဲ႔ ပိစိဖိတ္ဆိပ္ကမ္းၿမိဳ႕ျဖစ္သလို၊ Apec ေခၚ အာရွပိစိဖိတ္ ႏို္င္ငံအားလံုးမွ စီးပြားေရးအဖြဲ႔ေတြ ရံုးစိုက္ထားတဲ႔ ၿမိဳ႕လည္း ျဖစ္သည္။
၁၉၅၀ ျပည့္လြန္ႏွစ္ေတြကိုၾကည့္ရင္ စကၤာပူမွာ ႏိုင္ငံေရး တည္ၿငိမ္မွႈမရွိ။ ကြန္ျမဴနစ္ေတြ ေခါင္းေထာင္ေနခ်ိန္ ျဖစ္သည္။ ဆင္းရဲသားရပ္ကြက္ေတြနဲ႔ တဲအိမ္ေတြသာ ျပည့္ေနသည္။ ဒါေပမဲ႔ လီကြမ္ယူရဲ႕ ထက္ျမက္တဲ႔ ေခါင္းေဆာင္မွႈေအာက္မွာ စကၤာပူဟာ မီးပံုထဲက ထပ်ံတဲ႔ ဖီးနစ္ငွက္လို ထူးဆန္းစြာ ႏိုးထလာႏိုင္ခဲ႔သည္။
စစ္ေအးေခတ္ အယူ၀ါဒေတြ အျငင္းပြားေနခ်ိန္ကစၿပီး စနစ္ထက္ အစုိးရအဖြဲ႔ good governance ျဖစ္ဖို႔ အေရးႀကီးတယ္ဆိုတဲ႔ အယူအဆနဲ႔ စကၤာပူက ေလွ်ာက္လွမ္းခဲ႔ၿပီး၊ ယေန႔ ကမၻာ႔ အခ်မ္းသာဆံုးႏွင္႔ ေခတ္အမွီဆံုး ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံ ျဖစ္လာတဲ႔ အထိျဖစ္သည္။
ယခု စကာၤပူႏိုင္ငံသား တစ္ဦးခ်င္းတစ္ႏွစ္၀င္ေငြက အေမရိကန္ ေဒၚလာ ၆၂၀၀၀ ရွိေသာေၾကာင္႔ ကမၻာ႔ အခ်မ္းသာဆံုးႏိုင္ငံ စာရင္းမွာ နံပါတ္ (၅) ခ်ိတ္ေနသည္။ လူဦးေရ ၄.၇ သန္း ရွိတဲ႔ ၿမိဳ႕ျပႏိုင္ငံမွာ ႏိုင္ငံျခား အရန္ေငြေၾကး အေမရိကန္ ေဒၚလာ ၂၂၅.၇ ဘီလီယံ ရွိသည္။ လူဦးေရ သန္း ၃၀၀ ေက်ာ္ရွိသည့္ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ အရန္ေငြေၾကးထက္ ႏွစ္ဆနီးပါးခန္႔ ပိုသည္။ စီးပြားေရး လြတ္လပ္စြာ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ခြင္႔အရ ကမၻာ႔အဆင္႔မွာ စကၤာပူက နံပါတ္ (၂ ) ရွိသည္ဟု Freedom House ေနာက္ဆံုးအစီရင္ခံစာက ေဖာ္ျပသည္။
၁၉၆၅ ခုႏွစ္ကမွ ႏိုင္ငံသစ္အျဖစ္ ေမြးဖြားလာတဲ႔ စကၤာပူဟာ သဘာ၀ရင္းျမစ္ တစိုးတစိမရွိဘဲ ဘာေၾကာင္႔ စီးပြားေရး ေအာင္ျမင္မွႈ ဒီေလာက္ျဖစ္လာရသလဲ။
အေမရိကန္ မင္နီဆိုးတား တကၠသိုလ္္မွ ႏိုင္ငံတကာေရးရာ ပါေမာကၡ Gerald Wfry ကေတာ့ အဓိကအခ်က္ သံုးခ်က္ကို ေထာက္ျပသည္။
(၁) ပထ၀ီအေနအထား မဟာဗ်ဴဟာက်မွႈ
(၂) ေခါင္းေဆာင္မွႈ
(၃) ပညာေရး/ လူသားရင္းျမစ္ ဖြံ႔ၿဖိဳးမွႈ တို႔ေၾကာင္႔ဟု ဆိုသည္။
ျခေသၤ႔ၿမိဳ႕ေတာ္ရဲ႕ ပညာေရး ၇ ခ်က္
ဒီေနရာမွာ စကၤာပူ ပညာေရးကိုသာ ဦးစားေပး ေဆြးေႏြးပါမည္။ စကၤာပူပညာေရးကိုၾကည့္ရင္ ပထမအခ်က္က ကြန္ဖ်ဴးရွပ္ အဆံုးအမ တန္ဖိုးမ်ားအေပၚ အေျခခံက်င္႔သံုးထားတာကို ေတြ႔ရမည္။ ကြန္ဖ်ဴးရွပ္က လူတစ္ဦးခ်င္းစီတိုင္း ပညာေရးကို အေလးထားဖို႔၊ ဆရာေတြကို ရိုေသေလးစားဖို႔၊ ေက်ာင္းသားေတြကို အစြမ္းကုန္ မီးထိုးလွႈံ႔ေဆာ္ေပးဖို႔ (high motivation) အထပ္ထပ္ သြန္သင္ဆံုးမထားသည္။
ဒါေၾကာင္႔ စကၤာပူမွာ ေက်ာင္းဆရာေတြရဲ႕ လစာက အျမင္႔ဆံုးမွာ ရွိသည္။ ဆရာေတြကို ပေရာ္ဖက္ရွင္နယ္ ျဖစ္လာေအာင္၊ သင္ၾကားေရးမွာ စြဲေဆာင္မွႈရွိေအာင္ တီထြင္ဆန္းသစ္မွႈေတြလုပ္ႏိုင္ဖို႔ ပံုေအာအားေပးသည္။ ပညာေရးကို အရည္အေသြးျမင္႔ေအာင္ အစြမ္းကုန္ ျမွင္႔တင္ႀကိဳးစားျခင္းေၾကာင္႔ စကၤာပူက ကမၻာ႔ထိပ္ဆုံးေနရာ ေရာက္ရွိလာျခင္း ျဖစ္သည္။
ေနာက္ အေရးပါတဲ႔ ဒုတိယအခ်က္က စကၤာပူလူ႔အဖြဲ႔အစည္းက ဗဟုယဥ္ေက်းမွႈျဖစ္ၿပီး၊ ဘာသာစကား မ်ဳိးစံုသံုးတဲဲ႔ လူ႔အဖြဲ႔အစည္း ျဖစ္ျခင္းပင္။ ဘာသာစကားမ်ဳိးစံုအသံုးျပဳေသာ စိတ္ႏွင္႔ တီထြင္ဖန္တီးမွႈ အၾကား ဆက္ႏြယ္မွႈ (the relationship between multilingual mind and creativity) ရွိတာကို အေနာက္ႏိုင္ငံေတြကေန စကၤာပူက သင္ခန္းစာယူထားသည္။ စကၤာပူႏိုင္ငံသားေတြက မေလး၊ တမီလ္၊ တရုတ္ ေဒသိယဘာသာစကား မ်ဳိးစံု အသံုးျပဳသလို၊ ေက်ာင္းသားေတြက ကမၻာ႔အေရးပါဆံုး ဘာသာစကားႏွစ္ခုျဖစ္တဲ႔ အဂၤလိပ္နဲ႔ မန္ဒရင္း ဘာသာစကားႏွစ္ခုလံုးကို ကြ်မ္းက်င္စြာ အသံုးျပဳၾကရသည္။
တတိယအခ်က္က ပညာေရးကို လက္ေတြ႔အက်ဳိးျဖစ္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ျခင္း (pragmatism) ျဖစ္သည္။ သိပၸံ၊ အင္ေဖာ္ေမးရွင္း နည္းပညာနဲ႔ စီးပြားေရးစီမံခန္႔ခြဲမွႈ အကယ္ဒမစ္နယ္ပယ္ေတြကေန တိုင္းျပည္ စီးပြားေရး အက်ဳိးရလဒ္ထြက္လာေအာင္ ေဆာင္ရြက္ျခင္း ျဖစ္သည္။ အစိုးရက ေက်ာင္းသား အမ်ားအျပားကို ေရြးခ်ယ္ၿပီး အဆင္႔ျမင္႔ပညာ အားေကာင္းတဲ႔ အေမရိက၊ ဥေရာပနဲ႔ ဩစေၾတးလ်တို႔ကို ေစလႊတ္ၿပီး ပညာသင္ေပးသည္။
စတုတၳအခ်က္က လက္ေတြ႔က်တဲ႔ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္း ပညာေရးျဖစ္သည္။ ေက်ာင္းသားေတြကို ကြ်မ္းက်င္မွႈအျပည္နဲ႔ လုပ္ငန္းခြင္ ၀င္ႏိုင္ေအာင္ polytechnic universities ေတြမွာ ထရိန္နင္ေပးျခင္း ျဖစ္သည္။
ပဥၥမအခ်က္က အစိုးရ ေပၚလစီမွာ အသိပညာစီးပြားေရး (knowledge economy) ကို အဓိက ဦးစားေပးျခင္း ျဖစ္သည္။ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ဂိုေခ်ာက္ေတာင္ ဆိုရင္ စကၤာပူကို ‘အာရွရဲ႕ ေဘာ္စတြန္’ ျဖစ္ေစရမယ္ဟု ေၾကြးေၾကာ္ခဲ႔သည္။ အေမရိကန္ ေဘာ္စတြန္ၿမိဳ႕ႀကီးမွာ တီထြင္ဖန္တီးသူေတြနဲ႔ အန္ထရာပရာနား ေခၚ လုပ္ငန္းရွင္ေတြ မျပတ္ေမြးထုတ္ေပးေနတဲ႔ ဟားဗတ္နဲ႔ MIT တကၠသိုလ္တို႔ အပါအ၀င္ အဆင္႔ျမင္႔ ပညာေရးစင္တာမ်ား စုေ၀းေနတာကို အားက် ေျပာဆိုျခင္း ျဖစ္သည္။
ဆဌမအခ်က္က ဂလိုဘယ္လိုက္ေဇးရွင္းစနစ္ကို အသံုးခ်ႏိုင္ျခင္း ျဖစ္သည္။ စကၤာပူရဲ႕ ဖြံ႔ၿဖိဳးမွႈမွာ ႏိုင္ငံတကာ ပညာေရး၊ ေငြေၾကးနဲ႔ ဘဏ္လုပ္ငန္း၊ ႏို္င္ငံျခားခရီးသြားလုပ္ငန္း၊ သတင္းဆက္သြယ္ေရး ဗဟိုခ်က္ျဖစ္မွႈတို႔က အဓိကက်သည္။ မေလးရွားနဲ႔ ထိုင္းတို႔မွာ အလားတူ လုပ္ငန္းေတြရွိေပမဲ႔၊ စကၤာပူရဲ႕ အဓိကအားသာခ်က္က အာရွ ပိစိဖိတ္ေဒသႏို္င္ငံေတြအနက္ အဂၤလိပ္စာကို အေကာင္းဆံုးေျပာႏိုင္တဲ႔ ၄င္းလူထု ရွိေနျခင္း ျဖစ္သည္။ (ထိုင္းႏိုင္ငံရဲ႕ အဓိက အားသာခ်က္ကေတာ႔ လုပ္သားအင္အား ေစ်းသက္သာျခင္းႏွင္႔ ႏိုင္ငံျခားခရီးသြားေတြကို စြဲေဆာင္ႏိုင္တဲ႔ ေနရာအမ်ားအျပား ရွိျခင္း ျဖစ္သည္။)
ေနာက္ဆံုးနဲ႔ အေရးႀကီးဆံုးအခ်က္က စကၤာပူမွာ ႏိုင္ငံသားပညာေရး (ျပည္သူ႔နီတိ ပညာေရး) ကို ဖြံ႔ၿဖိဳးေအာင္ အထူးျပဳလုပ္ေဆာင္ျခင္း ျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံသားေတြရဲ႕ ဘ၀ေနထုိင္မွႈ၊ ဥပေဒ ရိုေသလိုက္နာမွႈ၊ ႏိုင္ငံႀကီးသားစိတ္ ဖြံ႔ၿဖိဳးမွႈ မရွိဘဲ ကမၻာ႔ေရွ႕တန္း မေရာက္ႏိုင္ဘူးဆိုတာကို စကၤာပူ ပညာတတ္ေခါင္းေဆာင္ေတြက ေကာင္းစြာ သိထားၾကသည္။ ဒါ႔အျပင္ စကၤာပူ ပညာေရးကို အၿမဲတမ္း တိုးတက္ျမွင္႔တင္ေနဖို႔အတြက္ အေမရိကန္ ေယးလ္ တကၠသိုလ္နဲ႔ ပူးေပါင္းၿပီး Yale- NUS လစ္ဘရယ္ပညာေရး ေကာလိပ္ကို ဖြင္႔ထားသည္။
အခ်ဳပ္ဆိုရရင္ စကၤာပူၿမိဳ႕ျပႏိုင္ငံ ကမၻာ႔ထိပ္ဆံုးေရာက္တဲ႔အထိ ေအာင္ျမင္မွႈရလာျခင္းမွာ ေခတ္သစ္ အဆင္႔ျမင္႔ပညာေရး လိုအပ္ခ်က္မ်ားကို အစြမ္းကုန္ ျဖည့္ဆည္းမွႈႏွင္႔ ရိုးသားၿပီး ထုိးထြင္းဖန္တီးႏို္င္စြမ္းေသာ ေခါင္းေဆာင္မွႈတို႔ေၾကာင္႔ဟု ပညာရွင္မ်ားက သံုးသပ္ၾကသည္။
No comments:
Post a Comment