ကင္ဆာႏွင့္ ပတ္သက္၍

ကင္ဆာေရာဂါလို႔ ဆိုလိုက္တာနဲ႔ ၀မ္းနည္းဖြယ္ရာနိဂံုးအေတာ္မ်ားမ်ား ရွိေနတဲ့ လူတိုင္းလိုလို သတ္မွတ္ထားတဲ့ေရာဂါ ျဖစ္ပါတယ္။ အေမရိကန္ႏိုင္ငံမွာ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္မွာကကင္ဆာေရာဂါျဖစ္ပြားသူ ၁.၅ သန္း ရွိမယ္လို႔ ခန္႔မွန္းၾကပါတယ္။ ထို႔ျပင္ ကင္ဆာေရာဂါနဲ႔ေသဆံုုးသူေတြဟာ တစ္ရက္ကို အေယာက္ ၁၅၀၀ ခန္႕ ရွိပါေနတယ္။ တနည္းအားၿဖင့္ ဆိုရင္ေတာ့ ေသဆံုးသူ ေလးေယာက္မွာ တစ္ေယာက္ဟာ ကင္ဆာေရာဂါေႀကာင့္လို႕ဆိုရပါလိမ္႔မယ္္။

ဒါဆို အဲဒီလို ဆိုးရြားတဲ့ ကင္ဆာေရာဂါဆိုးႀကီးကို တိတိက်က်မသိရွိဘဲနဲ႔ မွန္းျပီး ေၾကာက္ေနရမွာလား ဆိုတာ ေမးစရာ ရွိလာပါတယ္။ ကင္ဆာေရာဂါ အမ်ားစုမွာ သက္ဆိုင္ရာ ေနရာကိုလိုက္ျပီး ျဖစ္ေပၚတတ္တဲ့ လကၡဏာတခ်ဳိ႕ရွိပါတယ္။ ဒီအခ်က္ေလးေတြကို သတိထားျခင္းျဖင့္ ကိုယ့္မွာကင္ဆာေရာဂါရွိေနမလား ဆိုတာကို သတိထားႏိုင္ျပီး အခ်ိန္မေႏွာင္းခင္မွာ ကၽြမ္းက်င္တဲ့ ေဆးပညာရွင္မ်ားနဲ႔ ျပသေဆြးေႏြးၿပီးေတာ့ လိုအပ္တဲ့ကုသမႈေတြကို ခံယူဖို႕လိုအပ္ၿပီလို႕ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။

ကင္ဆာေရာဂါမွာ ေတြ႕ရတတ္တဲ့ အခ်ဳိ႕ေသာ အခ်က္ေတြဟာ တျခားေရာဂါေတြမွာလည္း ေတြ႕ႏိုင္တာမို႔ ဒီလကၡဏာရွိတဲ့သူတိုင္းကို ကင္ဆာေရာဂ ါျဖစ္ေနပါျပီလို႔ ေျပာလို႔မရပါဘူး။ သို႕ေသာ္ ဒီအခ်က္ေတြကို ေတြ႕တဲ့သူေတြဟာ ကင္ဆာျဖစ္ဖို႔ အလားအလားရွိတဲ့ အုပ္စုမွာ ဆိုရင္ေတာ့ ပိုမိုသတိထားသင့္တဲ့ အခ်က္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာဆိုရရင္ေတာ့ ေဆးလိပ္ေသာက္သံုးသူ၊ ေဟာ္မုန္းေဆးမ်ား ေသာက္သံုးသူ၊ဓာတ္ေရာင္ၿခည္မ်ားႏွင့္ အလုပ္လုပ္ရသူ၊ စက္ရံုအလုပ္ရံုမ်ားမွာ အလုပ္လုပ္သူ၊ ဓာတုေဗဒပစၥည္းမ်ားကို အစဥ္မျပတ္ကိုင္တြယ္ သံုးစြဲေနရသူ၊ကင္ဆာမ်ိဳးရိုးဗီဇရွိသူႏွင့္ အသက္အရြယ္ႀကီးရင္႔သူ စသည္ျဖင့္ေပါ့။

သတိထားမိသင့္တယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္ေလးေတြကေတာ့…

၁။ ခၽြဲသလိပ္မ်ားေၾကာင့္ အသက္ရွူၾကပ္ၿခင္း သို႕မဟုတ္ အသက္ရႈရပ္ျခင္း။
ဒီလကၡဏာကို သာမန္ အဆုတ္ေရာဂါမ်ားမွာလည္း ေတ႔ြႏိုင္ပါတယ္။ထို႔အျပင္ အဆုတ္ကင္ဆာေရာဂါရဲ႕ လကၡဏာမ်ားထဲက တစ္ခုအေနနဲ႔လည္းေတြ႔ႏိုင္ပါတယ္။ ကာလၾကာရွည္စြာ ေခ်ာင္းဆိုးျခင္း နဲ႕ ရင္ဘတ္ေအာင့္ျခင္း၊ ေသြးကင္ဆာ၊ အဆုတ္ကင္ဆာသမားေတြမွာ ဆိုရင္ေတာ့ ေခ်ာင္းကို ဆိုးဆိုး႐ြား႐ြား ဆိုးတာမ်ိဳးေတြ ေတြ႔ရတတ္ပါတယ္။

၂။ မၾကာခဏ ဖ်ားနာျခင္းႏွင္႔ ေရာဂါပိုး၀င္လြယ္ျခင္း။
ဖ်ားနာျခင္းဟာ ေယဘုယ် လကၡဏာ တစ္ခုျဖစ္သလို ဒါဟာ ေသြးကင္ဆာရဲ႕ လကၡဏာ တစ္ခုျဖစ္ေနႏိုင္ပါတယ္။ ဘာလို႔လည္းဆုိေတာ့ ေသြးကင္ဆာၿဖစ္ပြားသူေတြမွာ ရိုးတြင္းျခင္ဆီကေန ထုတ္လုပ္တဲ့ ေသြးျဖဴဥေတြကို ပံုစံပ်က္ေစပါတယ္။ ခုခံအားစနစ္မွာ ပံုစံမမွန္တဲ့ ေသြးျဖဴဥေတြေၾကာင့္ ခုခံအားစနစ္ကို ထိခုိက္ေစပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေသြးကင္ဆာရွိသူေတြမွာ မၾကာခဏ ဖ်ားနာတတ္တာ ျဖစ္ပါတယ္။

၃။ အစားအေသာက္မ်ား မ်ိဳခ်ရာတြင္ အခက္အခဲျဖစ္ျခင္း။
အစာအိမ္နဲ႔ အူလမ္းေၾကာင္္းမွာ ျဖစ္တတ္တဲ့ ကင္ဆာတခ်ိဳ႕နဲ႕ လည္ပင္း ကင္ဆာေတြမွာ အစားေသာက္ မ်ိဳခ်ရတာ ခက္ခဲတတ္ပါတယ္။

၄။သနံ အႀကိတ္ေလးမ်ား ေရာင္ရမ္းျခင္း (သို႕မဟုတ္) လည္ပင္းေပါင္ၿခံ တို႔မွအဖုအႀကိတ္မ်ား။
သနံႀကိတ္ေလးမ်ား ေရာင္ရမ္းျခင္းဟာ သနံအဖြဲ႔အစည္းရဲ့ အလုပ္လုပ္ေဆာင္မႈ မမွန္ကန္ျခင္းကို ေဖာျ္ပပါတယ္။ ဒါဟာ ကင္ဆာတစ္မ်ိဳးမ်ိဳးရဲ့ ေရွ႕ေျပး လကၡဏာ ျဖစ္ေနႏိုင္ပါတယ္။



၅။ အတြင္းေၾကအနာ ဆိုးဆိုး၀ါး၀ါးျဖစ္ျခင္း (သို႕မဟုတ္)ေသြးတိတ္ရန္ၾကာျမင့္ျခင္း။
ေသြးကင္ဆာျဖစ္တဲ့သူေတြမွာ ဒီလိုလကၡဏာေတြကို ေတြ႕ရတတ္ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လည္း ဆိုေတာ့ ေသြးျဖဴဥနဲ႕ ေသြးဥမႊားေတြမွာ ျပႆနာရွိျခင္းေၾကာင့္လို႔ပဲ အၾကမ္းဖ်င္းေျပာႏိုင္ပါတယ္။

၆။ အလိုလို အားနည္းေနျခင္းႏွင္႔ ေမာပန္းလြယ္ျခင္း။
ဒါကေတာ့ အမ်ိဳးမ်ိဳးေသာ ကင္ဆာေတြမွာ ေတြ႕ရတတ္ပါတယ္။ အေၾကာင္းျပခ်က္မရွိဘဲ ေမာပမ္းလြယ္ေနမယ္၊ အားနည္းေနမယ္ ဆိုရင္ေတာ့ ဆရာ၀န္နဲ႕ တိုင္ပင္သင့္ပါတယ္။

၇။ အစားအေသာက္ပ်က္ျခင္း။
“ငါ ဆာလဲ မစားဘူး။ စားလဲ မစားႏိုင္ဘူး” ဆိုတဲ့ စကားသံမ်ားကို တခါတေလ ကၽြန္ေတာ္တို႕ ၾကားရတတ္ပါတယ္။ ဒီလကၡဏာကို သားအိမ္ကင္ဆာသမားေတြမွာ ေတြ႕ရတတ္ပါတယ္။

၈။ တင္ပါးႏွင့္ ၀မ္းဗိုက္တစ္၀ိုက္တြင္ နာက်င္ျခင္း။
ေလပြျခင္းႏွင့္ တြဲၿပီး ၀မ္းဗိုက္ႏွင့္ တင္ပါးတ၀ိုက္တြင္ နာက်င္ကိုက္ခဲပါက သားအိမ္ကင္ဆာကို ထည့္ၿပီး စဥ္းစားသင့္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ၀မ္းဗိုက္တ၀ိုက္ နာက်င္ျခင္းဟာ ဆိုရင္ျဖင့္ ေသြးကင္ဆာေၾကာင့္ ထိခိုက္ခံရတဲ့ သရက္ရြက္ေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။

၉။ စအိုမွ ေသြးက်ျခင္းႏွင့္ ၀မ္းသြားရာမွာေသြးပါျခင္း။
လိပ္ေခါင္းနဲ႔ စအိုကဲြနာေတြမွာ ၀မ္းသြားလွ်င္ ေသြးပါတတ္သလို အူမႀကီး နဲ႔ စအိုကင္ဆာေတြမွာ ေတြ႕တတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဆရာ၀န္ေတြက အိမ္သာမွာ ေသြးေတြ႔ၿပီဆိုတာနဲ႔ ေဆးခန္းျပသင့္ေၾကာင္းနဲ႕လိုအပ္ပါက ၀မ္းစစ္ေဆးျခင္း၊ အစာအိမ္နဲ႕ အူလမ္းေၾကာင္းကို မွန္ေျပာင္းျဖင့္ ၾကည့္ရႈျခင္းမ်ားကုိ လိုအပ္သလို လုပ္သင္႔ေႀကာင္း အၾကံျပဳထားပါတယ္။

၁၀။အေၾကာင္းအရင္း ခိုင္ခိုင္မာမာမေတြ႕ရွိဘဲ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ ရုတ္တရက္္က်ျခင္း။
အူမႀကီး၊ အစာအိမ္နဲ႕ အူလမ္းေႀကာင္း ကင္ဆာတခ်ိဳ႕မွာ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ က်တတ္ပါတယ္။
အသည္းကို ပ်ံ႕ႏွံ႔သြားတတ္တဲ့ ကင္ဆာမ်ိဳးေတြမွာလည္း စားခ်င္စိတ္ကို ေလ်ာ႔နည္းေစတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။

၁၁။ အစာအိမ္မွာ မသက္မသာခံစားရျခင္း။
အစာအိမ္နာျခင္းနဲ႕ ဗိုက္ေအာင့္တတ္ျခင္းေတြကိုလည္း အူမႀကီးကင္ဆာမွာ ေတြ႕ရတတ္ပါေသးတယ္။

၁၂။သားျမတ္ နီရဲ ေရာင္ရမ္း နာက်င္ျခင္း။
သားျမတ္ကင္ဆာသမားေတြမွာ ဒီလိုလကၡဏာေတြကို ေတြ႔ရတဲ့အတြက္ အဲဒီလိုအေျခအေနကို ႀကံဳလာခဲ့ၿပီဆိုရင္ေတာ့ တတ္ကၽြမ္းတဲ့ ဆရာ၀န္ကို သြားေရာက္ ေဆြးေႏြးသင့္ပါတယ္။

၁၃။ သားျမတ္ေခါင္း ပံုစံေျပာင္းလဲျခင္း။
သားျမတ္ကင္ဆာကေတာ့ ဆရာ၀န္ဆီ မေရာက္ခင္ကတည္းက အမ်ိဳးသမီးေတြ သတိထားမိႏိုင္တဲ့ အမ်ိဳးအစားပါလို႔ ေျပာရင္ မမွားပါဘူး။ သားျမတ္ေခါင္း ပံုစံနဲနဲ ေျပာင္းတာနဲ႔ ေရာဂါ ရွာေဖြေရးလုပ္သင့္ၿပီဆိုတဲ့ အခ်က္ကိုေတာ့ မေမ့အပ္ပါဘူး။

၁၄။ ဓမၼတာမမွန္ေတာ့ျခင္း။
တခါတေလမွာ အခ်ိန္အခါမဟုတ္ ရာသီေသြးလာတာ ကိုေတြ႔ရပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ အလြန္အမင္း နာက်င္ျခင္းကိုလည္း ခံစားရတတ္ပါတယ္။ ဒါဟာဆိုရင္ျဖင့္ သားအိမ္န႔ဲဆိုင္တဲ့ ကင္ဆာေတြရဲ႕ လကၡဏာပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ ေရာဂါရွာေဖြကုသႏုိင္ဖို႔အတြက္ ေဆးပညာရွင္မ်ားနဲ႔ ေဆြးေႏြးသင့္ပါတယ္။

၁၅။မ်က္ႏွာ ေရာင္ရမ္း ေဖါသြပ္ျခင္း။
တခါတရံ မ်က္ႏွာမွာ ေရာင္ရမ္းေဖာသြပ္ျခင္းနဲ႕ နီျမန္းျခင္းေတြကို အဆုတ္ကင္ဆာရဲ႕ ေရွ႔ေျပး
အေနနဲ႔ ေတြ႔ရတတ္ပါတယ္။

၁၆။ အေရျပားတြင္ အဖုအႀကိတ္ႏွင့္ အနီကြက္မ်ား ေပၚလာျခင္း။
အေရျပားမွာ တစ္ခုခု အေျပာင္းအလဲ ျဖစ္မျဖစ္ကို အၿမဲတေစ ေစာင့္ၾကည့္ေနဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္ ။ ဒါမွသာလ်ွင္ အေရျပားနဲ႔ဆိုင္တဲ့ ကင္ဆာအမ်ိဳးမ်ိဳးကို ၾကိဳတင္ကာကြယ္ႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

၁၇။ လက္သည္းေျခသည္းခြံမ်ားတြင္ ေျပာင္းလဲျခင္း။
လက္သည္း ေျခသည္းမ်ား ညိုမည္းလာျခင္းႏွင္႔ အမည္းစက္ေလးမ်ား ေပၚလာျခင္းကို အေရျပားကင္ဆာေတြမွာ ေတြ႔ရပါတယ္။ လက္ေခ်ာင္းထိပ္ေလးေတြမွာ တင္းပုတ္ပံုစံကဲ့သို႔
ႀကီးလာျခင္းကေတာ့ အဆုတ္ကင္ဆာရဲ့ လကၡဏာတစ္ခုပါ။ ဒါ႔အျပင္ လက္သည္းေျခသည္း
အေရာင္မ်ားေဖ်ာ႔ျခင္း၊ ျဖဴျခင္းမ်ားကိုေတာ့ အသည္းကင္ဆာမွာ ေတြ႔ရတတ္ျပန္ပါတယ္။

၁၈။ ခါးနာျခင္း။အသည္းကင္ဆာခံစားရသူ အမ်ားစုကေတာ့ ခါးနာတယ္ လို႔ေျပာၾကပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ သားျမတ္ကင္ဆာသမားေတြမွာလည္း ခါးနာတာကိုေတြ႔ရတတ္ပါတယ္။ ဘာလို႔လည္းဆိုေတာ့ ကင္ဆာဆဲလ္ေတြက နံရိုးေတြနဲ႔ေက်ာရိုးေတြကိုပါ ပ်ံ႕ႏွံ႔သြားႏိုင္လို႕ပါပဲ။

အမွန္တကယ္ကေတာ႔ လူတိုင္းလူတိုင္း မိမိတို႔ကိုယ္မွာ ဘာေတြ ေျပာင္းလဲေနတယ္ဆိုတာကို အစဥ္မျပတ္ ေစာင့္ၾကည္႔ေနဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ အားလံုး သိတဲ့အတိုင္းပါပဲ ေရာဂါတစ္ခုဟာ ေစာေစာ သိတယ္ဆိုရင္ ကုသေရးမွာ ေအာင္ျမင္ဖို႕ အခြင့္အလမ္း ပိုမ်ားပါတယ္။ ေနာက္ထပ္သိထားသင့္တဲ့ အခ်က္ကေတာ့ က်န္းမားေရးနဲ႕ ညီညြတ္စြာ ေနထုိင္တတ္ျခင္းဟာ ကင္ဆာေရာဂါကို ကာကြယ္ရာမွာ ထိေရာက္တဲ့ နည္းတစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ အိပ္ေရး၀၀အိပ္ျခင္း၊ သင့္တင့္ မ်ွတစြာစားသံုးျခင္း၊ ေလ႔က်င္႔ခန္း၊ မွန္မွန္လုပ္ျခင္းနဲ႔ စိတ္ဖိစီးမႈကို တတ္ႏိုင္သေလာက္ ေလ်ွာ့ခ်ျခင္းတို႔ကို လုပ္ေဆာင္ၾကည့္ပါ။ အမွန္တကယ္ အက်ိဳးရွိေၾကာင္း သိလာပါလိမ္႔မယ္။

တကယ္ဆိုရင္ေတာ့ ကင္ဆာေရာဂါဟာ ကာကြယ္လို႔ရပါတယ္။ ဘာေၾကာင္႔လည္းဆိုေတာ့ ကင္ဆာေရာဂါ အမ်ားစုဟာ အ၀လြန္မႈ၊ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားမႈနည္းျခင္း၊ အစာအဟာရ ခ်ိဳ႕တဲ့ျခင္းေတြနဲ႔ ဆက္စပ္ေနလို႔ပါပဲ။ ေနာက္ကၽြန္ေတာ္တို႔ သတိမထားမိတဲ့ အခ်က္ကေတာ့ ဗိုက္တာမင္ဒီ ခ်ိဳ႕တဲ့ျခင္းပါပဲ။ အခု သိလာရတဲ့ အခ်က္တစ္ခုကေတာ့ ဗိုက္တာမင္ဒီကိုသာ ေကာင္းေကာင္း ျဖည့္တင္းထားမယ္ဆိုရင္ ကင္ဆာရဲ႕ ၅၀ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ကို ကာကြယ္ႏိုင္တယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္တစ္ခုပါပဲ။

ကင္ဆာေရာဂါ ျဖစ္ပြားမႈ ေလ်ာ႔နည္းေအာင္ ဘယ္လိုကာကြယ္မလဲ ...

၁။ ဗိုက္တာမင္ဒီ ပမာဏကို မေလ်ာ့က်ေအာင္ထိန္းထားျခင္း။
အထက္မွာ ေဖာ္ျပခဲ့တဲ့ အတိုင္းပါပဲ။ ဗိုက္တာမင္ဒီ ပမာဏကို ေလ်ာ့က်မေနေအာင္ ထိန္းထားဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ဆိုေတာ့ ဘယ္နည္းေတြနဲ႔ ဗိုက္တာမင္ဒီကို ရယူမလဲ။ အေကာင္းဆံုးနဲ႔ သဘာ၀အက်ဆံုးကေတာ့ ေနေရာင္ျခည္ကေန ရယူျခင္းပါပဲ။ ေနေရာင္ျခည္ကို ထိေတြ႔ျခင္းနဲ႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔ဟာ ဗိုက္တာမင္ဒီကို ရယူႏုိင္ပါတယ္။ မလံုေလာက္ခဲ့ရင္ေတာ့ ဗိုက္တာမင္ဒီ ပါတဲ့ ေဆး၀ါးမ်ားကေန တဆင့္ ဗိုက္တာမင္ဒီ ပမာဏကို ျဖည့္တင္းႏိုင္ပါတယ္။

၂။ အ၀လြန္မႈမွ ကာကြယ္ျခင္း။
ေနာက္တစ္ခုကေတာ့ ကာဗိုဟိုက္ၿဒိတ္ ပမာဏကို တက္ေစမယ္႔ ဆန္၊ ေျပာင္း၊ အာလူး စတာေတြကို တတ္ႏိုင္သေလာက္ ေလွ်ာ႔စားဖို႔ပါပဲ။ ဒီအစားေသာက္ေတြဟာ အ၀လြန္ျခင္းနဲ႔ ဆက္စပ္ေနပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ကင္ဆာဟာ အ၀လြန္မႈနဲ႔ ဆက္စပ္ေနတဲ့အတြက္ ဒီအစားအေသာက္ေတြကို ေလွ်ာ့ခ်ျခင္းအားျဖင့္ ကင္ဆာေရာဂါျဖစ္ပြားႏိုင္မႈကို ေလ်ာ႔က်ေစမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

၃။ ေလ႔က်င့္ခန္း မွန္မွန္လုပ္ျခင္း။
ေလ႔က်င့္ခန္း မွန္မွန္လုပ္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ ကင္ဆာေရာဂါကို အတိုင္းအတာတစ္ခုအထိ ကာကြယ္ႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘာလို႔လည္းဆိုေတာ႔ ေလ့က်င့္ခန္း လုပ္ျခင္းအားျဖင့္ အ၀လြန္မႈကေန ကာကြယ္ေပးတဲ့ အျပင္ ဆဲလ္ထဲက ဆက္သြယ္ေရးစနစ္ကိုပါ ေကာင္းမြန္ေစတဲ့အတြက္ ထိေရာက္တဲ့ ကာကြယ္နည္း တစ္ခုလို႔ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။

၄။ မ်ွတစြာစားသံုးၿပီး အိပ္ေရး၀ေအာင္ အိပ္စက္ျခင္း။
ကင္ဆာေရာဂါကို အဓိက ကုသတဲ့ ေဆးရံုတစ္ခုကေန လုပ္ထားတဲ့ သုေသသန တစ္ခုအရ က်န္မာေရးနဲ႔ ညီညြတ္စြာ စားသံုးၿပီး အိပ္စက္ခ်ိန္ မွန္ကန္ျခင္းဟာ ကင္ဆာေရာဂါကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္တဲ့ နည္းတစ္ခုပဲျဖစ္တယ္လို႔ သူတို႔က အခိုင္အမာ ဆိုပါတယ္။

၅။အဆိပ္ေတာက္မ်ား ဓါတုေဗဒပစၥည္းမ်ားမွ တတ္ႏိုင္သမ်ွေရွာင္ရွားျခင္း။
ျဖစ္ႏိုင္သမ်ွေတာ့ အဆိပ္ေတာက္ျဖစ္ေစေသာ အရာမ်ားမွ ေရွာင္ရွားသင့္ပါတယ္။ ဥပမာဆိုရရင္ေတာ့ ပိုးသတ္ေဆးမ်ား၊ ေလထုညစ္ညမ္းျခင္း၊ အိမ္သန္႔ရွင္းေရးလုပ္ရာမွာ အသံုးျပဳတဲ့ ဓာတုေဗဒေဆးမ်ားပါပဲ။

ု၆။လက္ကိုင္ဖုန္း အသံုးျပဳမႈကို ေလွ်ာ့ခ်ုျခင္း။
လက္ကိုင္ဖုန္းေတြဟာ ဓာတ္ေရာင္ျခည္ျဖာထြက္မႈကို ၿဖစ္ေစတဲ့ အေၾကာင္းတစ္ခ်က္ပါပဲ။ ဓာတ္ေရာင္ျခည္ ျဖာထြက္မႈဟာ ကင္ဆာေရာဂါကို ျဖစ္ပြားေစႏိုင္တဲ့ အတြက္ တတ္ႏိုင္သေလာက္ လက္ကိုင္ဖုန္း အသံုးျပဳမႈကို ေလွ်ာ႔ခ်သင့္ပါတယ္။

အထက္မွာ ေဖာ္ျပထားတဲ့ အခ်က္ေတြကို လုိက္နာမယ္ ဆိုရင္ေတာ့ ကင္ဆာေရာဂါ ျဖစ္ပြားႏိုင္တဲ့ အႏၲရာယ္ကို ေတာ္ေတာ္ေလး တားဆီး ေပးႏိုင္ပါလိမ္႔မယ္္။

ကင္ဆာျဖစ္လာရင္ ဘာလုပ္ၾကမလဲ.....

ကင္ဆာ ျဖစ္လာၿပီဆုိိရင္ေတာ့ ကင္ဆာေရာဂါကို ကၽြမ္းက်င္တဲ႕ ဆရာ၀န္မ်ားနဲ႔ျပသၿပီး ဓာတုေဗဒ ေဆးသြင္း ကုသျခင္း (chemotherapy)၊ ဓာတ္ေရာင္ျခည္ေပး ကုသျခင္း (radiation therapy) နဲ႔ ခြဲစိပ္ကုသျခင္း (surgical operation) မ်ားကို လုိအပ္သလို လုပ္ေဆာင္ဖို႔ လုိအပ္ပါတယ္။

ကာကြယ္ျခင္းဟာ ကုသျခင္းထက္ ထိေရာက္တယ္ဆိုတဲ့ စကားအတိုင္း တတ္ႏိုင္သမွ် ကင္ဆာ မျဖစ္ေအာင္ ကာကြယ္ၾကပါစို႔။

ကင္ဆာေဘးဆိုးကို ကာကြယ္ႏိုင္မယ့္ အသီးအႏွံ ( ၁၀ ) မ်ိဳး

( ၁ ) ပန္းေဂၚဖီစိမ္းႏွင့္ ေဂၚဖီထုပ္

ပန္းေဂၚဖီစိမ္း၊ ေဂၚဖီထုပ္၊ Brussel (ကြမ္းသီးေဂၚဖီထုပ္)၊ ပဲပင္ေပါက္၊ပန္းေဂၚဖီ၊ ကိုက္လန္၊ မုန္ညင္းမက္ေစ့ စားျမန္ရည္ႏွင့္ မုန္လာဥ စသည္တို႕ျဖစ္ပါသည္၊ အဲဒီဟင္းသီဟင္းရြက္ေတြထဲက ကင္ဆာကို တိုက္ခိုက္ေပးႏိုင္မယ့္ ဓာတ္သဘာ၀ပစၥည္းေတြ အမ်ားအျပား ပါ၀င္ေနခဲ့ပါတယ္၊ အဆိုပါ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ေတြထဲက ရရွိမယ့္ ဇင္ဇိုင္းေတြကပဲ ကင္ဆာျဖစ္ေစမယ့္ ကာစီႏိုဂ်င္ေတြကို ပယ္ဖ်က္ေပးခဲ့ပါတယ္။

( ၂ ) မုန္လာဥ-၀ါ

ေဆးလိပ္ေသာက္သံုးသူေတြ ျဖစ္လာတတ္မယ့္ ကင္ဆာေရာဂါကို မုန္လာဥ၀ါ တေန႔တလံုး မွန္မွန္စားေပးႏိုင္ရံုနဲ႔ ေရာဂါေလ်ာ့ပါးလာႏိုင္ပါမယ္၊ မုန္လာဥ၀ါဟာ စိတ္ပင္ပန္းမႈ၊ ပန္းနာေရာဂါျဖစ္မႈ၊ ဖ်ဥ္းေရာဂါစြဲမႈနဲ႔ အသားအေရ ဓာတ္ေဖာက္မႈတို႔ကိုပါ ကာကြယ္ေပးပါတယ္၊ ေရာဂါျမင့္မားရင္လည္း ခ်ံဳ႔ေပးတတ္ပါတယ္၊ မုန္လာဥ၀ါထဲမွာ ပါ၀င္တဲ့ Betacarotene ဓာတ္သဘာ၀ဟာ ေသြးထဲက ကိုလက္စထေရာေတြကိုေတာင္ ဖိခ်ေပးျပီး အူမကင္ဆာနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ျပႆနာအမ်ိဳးမ်ိဳးကို ေျဖရွင္းေပးတတ္ပါတယ္။ သို႔ေသာ္ သတိျပဳဖို႔မွာ ဘယ္လိုပဲ မုန္လဥ၀ါႏွင့္ ကာကြယ္ဖို႔ ေဆာင္ရြက္ေပမယ့္လည္း ေဆးလိပ္ စီးကရက္ ေတြကို ဆက္လက္ျပီး သဲႀကီးမဲႀကီး ဖြာရႈိက္ေနရင္ေတာ့ ဓာတ္သဘာ၀ရဲ့ ထက္ျမက္တဲ့အာနိသင္ကို ေကာင္းစြာခံယူရရွိႏိုင္ေတာ့မွာ မဟုတ္ပါဘူး။

( ၃ ) ငရုတ္ႏွင့္ ငရုတ္ေကာင္း

ပူစပ္ပူရွိန္းရွိလွတဲ့ ငရုတ္၊ ငရုတ္ေကာင္းေစ့တို႔ထဲမွာ Capsaicinလို႔ေခၚတဲ့ ဓာတ္သဘာ၀ပစၥည္းေတြ ပါရွိပါတယ္၊ ဒီပစၥည္းေတြဟာ ေဆးလိပ္အေသာက္မ်ားမႈ၊ အဆုတ္ကင္ဆာျဖစ္မယ့္ ေဘးရန္ကို ကာကြယ္ေပးတတ္ပါမယ္၊ ထို႔ျပင္လည္း ပင္ပန္းမႈဗဟိုမွာ နာက်င္ကိုက္ခဲမႈျဖစ္တတ္မယ့္ သဘာ၀အေႀကာင္းေတြကိုပါ ပယ္ဖ်က္ေပးခဲ့ ပါတယ္၊ Capsaicinဓာတ္ဟာ ကိုက္ခဲမႈကို ကာကြယ္ေပးမယ့္ သဘာ၀လည္း ရွိေနပါတယ္၊ ငရုတ္ေကာင္းဟာ သလိပ္ေပ်ာက္ေစတယ္၊ ေခ်ာင္းဆိုးရင္က်ပ္ သက္သာေစတယ္၊ ျပီးေတာ့ ေသြးထဲက ခဲက်ပ္မႈေတြကိုလည္း အရည္ေပ်ာ္ေစတတ္တယ္။

( ၄ ) ေရွာက္၊ သံပရာ၊ အသီးအႏံွ
သဘာ၀အင္ဇိုင္းေတြပါ၀င္ျပီး ကင္ဆာဆဲလ္ေတြ မ်ိဳးပ်႔ံေအာင္ ေဆာင္ႀကဥ္းေနတဲ့ ကာစီႏိုဂ်င္ေတြကို ဖယ္ရွား ႏိုင္တဲ့ ဓာတ္သဘာ၀ေတြဟာ ေရွာက္တို႔၊ သံပရာတို႔ထဲမွာ ေပ်ာ္၀င္စြာ တည္ရွိေနခဲ့ပါတယ္၊ Limoneneလို႔ ေခၚတဲ့ ဓာတ္သဘာ၀ေတြဟာ ကင္ဆာကို တိုက္ဖ်က္ႏိုင္မယ့္ အင္ဇင္းေတြကို ျမႇင့္တင္ေပးပါတယ္၊ ေရွာက္ႏွင့္ သံပရာတို႔ထဲမွာ ပါ၀င္တဲ့ Glucarase ဓာတ္ေတြကလဲ ကင္ဆာဖြဲ႔စည္းေစမယ့္ အေႀကာင္းေတြကို အရွိန္အဟုန္နဲ႔ ေခ်ဖ်က္ေပးေလ့ ရွိခဲ့တယ္၊ Limonene ဓာတ္ေတြ ေပ်ာ္၀င္ေနတဲ့အထဲမွာ တရုတ္နံနံ၊ ဖာလာ၊ ကရေ၀းႏွင့္ စမုန္နက္တို႔လည္း ပါ၀င္ေနပါတယ္။

( ၅ ) ႀကက္သြန္ျဖဴ ႏွင့္ ႀကက္သြန္နီAllium ကြန္ေပါင္းေတြ ဖြဲ႔စည္းတည္ရွိေနတဲ့အတြက္ေႀကာင့္လည္း ႀကက္သြန္ျဖဴ၊ ႀကက္သြန္နီတို႔ဟာ စူးရွတဲ့ အနံ႔အရသာပစၥည္းအျဖစ္နဲ႔ တည္ရွိခဲ့တာဟာ တမူထူးျခားေနခဲ့ပါတယ္၊ ႀကက္သြန္ျဖဴနီတို႔ဟာ အင္ဇိုင္းေတြကို ျမင့္တင္ေပးခဲ့တာနဲ႔ အမွ်ပဲ ကင္ဆာျဖစ္ေစတဲ့ ကာစီႏိုဂ်င္ေတြကို ေခ်ဖ်က္ေပးပါတယ္၊ ႀကက္သြန္ျဖဴ ၊ ႀကက္သြန္နီ တို႔အျပင္ ႀကက္သြန္ျမိတ္နဲ႔ ဟင္းခတ္ႀကက္သြန္ျမိတ္တို႔ကလည္း ထက္ျမက္တဲ့ ေဆးဖက္၀င္ပစၥည္းေတြအျဖစ္ တည္ရွိေနခဲ့ပါတယ္။

( ၆ ) စပ်စ္သီး
စပ်စ္သီးထဲမွာ ကင္ဆာတိုက္ဖ်က္တဲ့ အင္ဇိုင္းေတြကို ထုတ္လုပ္ေပးမယ့္ Ellagic အက္ဆစ္ေတြနဲ႔ ျပည့္သိပ္ေနခဲ့ ပါတယ္၊ ပန္းသီး၊ စေတာ္ဘယ္ရီသီးႏွင့္ ရတ္စဘယ္ရီသီးတို႔ထဲမွာလည္း အသံုး၀င္လွမယ့္ အက္ဆစ္ေတြ ေပ်ာ္၀င္ေနပါတယ္၊ Phenol လို ဓာတ္တိုးဆန္႔က်င္မႈ သဘာ၀ေဆာင္ယူရာ လူေတြအတြက္ အလြန္အဖိုးတန္ လွမယ့္ဓာတ္ေတြ စပ်စ္သီးထဲမွာ ျပည့္၀ေနတာေႀကာင့္လည္း လူကိုဒုကၡေပးမယ့္ ေသြးခဲမႈေတြကို အရည္ေဖ်ာ္ခ် ေစႏိုင္ခဲ့ပါတယ္၊ အထူးသျဖင့္ အဆိုးကိုလက္စထေရာ (LDL)ေတြကို ျဖစ္ပါတယ္။

( ၇ ) ဖရဲသီ၊ သခြားသီး
ကင္ဆာကို ကာကြယ္ႏိုင္မယ့္ အသီးအႏွံေတြကို ေလ့လာခဲ့ရာမွာ ဟင္းသီးဟင္းရြက္စိမ္းတို႔လို ထက္ျမက္တဲ့ ဖရဲသီးတို႔ သခြားသီးတို႔ကိုပါ ျမင္ေတြ႔ခဲ့ပါတယ္၊ ဖရဲသီး၊ သခြားသီးတို႔ထဲမွာ ျပည့္၀တဲ့ဓာတ္ကေတာ့ Carotenoids ႏွင့္ Cantaloupes တို႔ ျဖစ္ႀကပါတယ္၊ ကင္ဆာကို တိုက္ခိုက္ႏိုင္တဲ့ ဓာတ္သဘာ၀ ကြန္ေပါင္းေတြ ျဖစ္ႀကပါတယ္၊ တရုတ္ျပည္မွာေတာ့ ကတိုးသခြားဟာ အသည္းေရာင္ ေရာဂါ၊ ကင္ဆာႏွင့္ မိန္းမသားေတြ ဓမၼတာထိန္းညႇိဖို႔ရာ ကိစၥေတြမွာ အသံုးခ်ရမယ့္ ေဆးဖက္၀င္ပစၥည္းတခု ျဖစ္ေနပါတယ္၊ ႀကက္သြန္နီ ႀကက္သြန္ျဖဴနဲ႔ ဂ်င္းတို႔လိုပဲ Adenosine ေခၚ ေသြးခဲမႈကို အရည္ေပ်ာ္ေစတဲ့ သဘာ၀ေကာင္းေတြ ပါ၀င္ေနတာေႀကာင့္ ႏွလံုးနဲ့ပတ္သက္တဲ့ ေရာဂါေတြ ကုစားရာမွာပါ ဆက္စပ္သံုးစြဲခဲ့ပါတယ္။

( ၈ ) ပဲပိစပ္
ကင္ဆာဆဲလ္ေတြ မ်ိဳးပြားေအာင္ ပံ့ပိုးေနတဲ့ ေသြးေတြကို ျဖတ္ေတာက္ေပးရာမွာ ပဲပိစပ္ဟာ အသံုး၀င္တဲ့ပစၥည္း တခုလို ျဖစ္ေနခဲ့ပါတယ္၊ ပဲပိစပ္ပဲတို႔ထဲမွာ Genistien ဓာတ္သဘာ၀ေတြ ျပည့္၀စြာ ပါ၀င္ေနတာေႀကာင့္လည္း ကင္ဆာေရာဂါမျဖစ္ေအာင္ ကာကြယ္ရာမွာ ထူးထူးျခားျခား အသံုး၀င္ေနပါတယ္၊ ပဲပိစပ္ဟာ အမ်ိဳးသမီးေတြ မေတာ္တဆ ႀကံဳဆံုလာႏိုင္တတ္မယ့္ ရင္သားကင္ဆာႏွင့္ သားအိမ္ကင္ဆာတို႔ကို စြန္႔စားမႈႀကီးမျဖစ္ေစေအာင္ ေျဖေလွ်ာ့ေပးတတ္ပါမယ္၊ Genistien ဓာတ္ဟာ အမ်ိဳးသမီးေတြကို အက်ိဳးျပဳတဲ့ ကိုယ္ခႏၶာထဲက ထုတ္လုပ္ရာ အီစထရိုဂ်င္ ဓာတ္သဘာ၀ေတြနဲ႔ ခပ္ဆင္ဆင္တူပါတယ္၊ ပဲပိစပ္ကို အဲဒီေဟာ္မုန္းအျဖစ္ ေျပာင္းလဲရယူႏိုင္ ပါမယ္၊ တိုဟူး၊ ပဲက်ပ္ပ်ဥ္၊ ပဲႏို႔ စသည္တို႔ထဲမွာ Genistien ဓာတ္ အျပည့္အ၀ ပါရွိပါတယ္၊ ေျမပဲ၊ လူဆန္ပဲပင္ႏွင့္ ေဒါက္ခြရြက္တို႔ထဲမွာလည္း အဲဒီဓာတ္သဘာ၀ေတြ တည္ရွိပါတယ္။

( ၉ ) လက္ဖက္
လက္ဖက္ရြက္၊ အထူးသျဖင့္ ဂရင္းတီး လက္ဖက္ထဲမွာ လူကိုအက်ိဳးျပဳရာေရာဂါတိုက္ဖ်က္ျပီး က်န္းမာမႈတိုးျမႇင့္ ေစမယ့္ Polyphenols ဓာတ္ေတြ ပါ၀င္ေနပါတယ္၊ အကယ္၍ ပံုမွန္ဆဲလ္ေတြကေန ကင္ဆာဆဲလ္အျဖစ္ ကူးေျပာင္းျပီး ဆက္လက္ပြားတိုးလာေတာ့မယ့္ အခါေတြမွာ Catechin ေခၚ ပိုလီဖီေနာလ္ ဓာတ္သဘာ၀ေတြကပဲ မျပန္႔ပြားေအာင္ တားဆီးကာကြယ္ေပးတတ္ပါတယ္၊ ကင္ဆာအျဖစ္ ဖြဲ႔စည္းေပးေတာ့မယ့္ ကာစီႏိုဂ်င္ ေတြကိုလည္း တိုက္ထုတ္ေပးခဲ့ပါတယ္၊ ဂရင္းတီးကို ေသာက္စရာအေအးအျဖစ္ ဖန္တီးေသာက္ခဲ့ရင္ အာနိသင္ ပိုထက္ျမက္ႏိုင္ပါမယ္။

( ၁၀ ) ခရမ္းခ်ဥ္သီး
လူကို ေရာဂါတိုးပြားေအာင္ ဖန္တီးေနမယ့္္ ပိုယ္ထဲက ဖရီးရယ္ဒီကယ္ အညစ္ေတြကို ဖယ္ရွားေပးႏိုင္မယ့္ ဗီတာမင္စီဓာတ္ဟာ ခရမ္းခ်ဥ္သီးထဲမွာအမ်ားဆံုး ေပ်ာ္၀င္ေနတတ္ပါမယ္၊ ဗီတာမင္စီဟာ အသီးအရြက္ အေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ပါ၀င္ေနေပမယ့္ ခရမ္းခ်ဥ္သီးမွာ ထူးျခားတာတခုက Lycopene အျဖစ္ ပါ၀င္တာျဖစ္တယ္၊ ကင္ဆာျဖစ္ေစတဲ့ ႏိုက္ထရစ္အက္ဆစ္ေတြကို ဖယ္ရွားေစမယ့္ Pcoumaslic အက္ဆစ္ႏွင့္ Chlorogenic အက္ဆစ္တို႔လည္း ခရမ္းခ်ဥ္သီးနီနီထဲမွာ ျပည့္၀စြာတည္ရွိေနပါတယ္၊ အလားတူ အဲဒီသဘာ၀ေတြကို ဖရဲသီး၊ စေတာ္ဘယ္ရီနဲ႔ မုန္လာဥ၀ါ တို႔ထဲမွာလည္း ေတြ႔ႏိုင္ေႀကာင္း တင္ျပလိုက္ပါတယ္။

ေသြးကင္ဆာေဝဒနာ႐ွင္မ်ားအတြက္ အသက္ကယ္ေဆး

လက္ဖက္စိမ္း ေဖ်ာ္ရည္ သည္ ေသြး ကင္ဆာ ေ၀ဒနာရွင္မ်ား အတြက္ အသက္ကယ္ ေဆး တခု ျဖစ္ေၾကာင္း ပညာရွင္မ်ား က ေထာက္ခံ ခဲ့ၾကၿပီး ျဖစ္သည္။

ေသြးကင္ဆာ ေ၀ဒနာကို ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ခံစား ေနရသည့္ လူနာမ်ား အား လက္ဖက္စိမ္း ေဖ်ာ္ရည္ ပံုမွန္ တိုက္ေကၽြး ၾကည့္ရာ ျပန္ရည္ေၾကာအဖြဲ႔အစည္းမ်ား ေရာင္ရမ္းမႈကို (၅၀) ရာခိုင္ႏႈန္း ေလ်ာ့က် ေစေၾကာင္း သုေတသီမ်ား က ေတြ႔ရွိခဲ့ၾကသည္။

အေလ့က် ေပါက္ေလ႔ ရွိေသာ လက္ဖက္စိမ္း သည္ ေသြးကင္ဆာ ေရာဂါရွင္ မ်ား၏ အသက္ရွင္ ရပ္တည္ခြင့္ ကို ပိုမိုတိုးျမွင့္ေပးႏိုင္ေၾကာင္း မင္နီဆိုးတား ျပည္နယ္၊ ရိုခ်က္စတာ ရွိ ေမယိုေဆးခန္းမွ ေဒါက္တာ တိတ္ရွာနာဖတ္ က ေထာက္ခံ ခဲ့သည္။

၎ ႏွင့္ အတူ အျခား ဆရာ၀န္မ်ားသည္ လက္ဖက္ႏွင့္ ေသြးကင္ဆာ ေရာဂါ ဆက္စပ္မႈကို အေသးစိတ္ ေလ့လာခဲ့ၾက ၿပီးေနာက္ ယခု ေတြ႔ရွိမႈ ကို အတည္ျပဳ ေဖာ္ျပ ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။

အထူးသျဖင့္ လက္ဖက္စိမ္း တြင္ ပါ၀င္ေသာ Polyphenon E ဓါတ္သည္ ေသြးကင္ဆာ အတြက္ အလြန္ထိေရာက္ေသာ ဓာတု ဓာတ္ေပါင္းတမ်ိဳးဟု ေဒါက္တာ ရွာနာဖတ္က ရွင္းျပ သြားခဲ့သည္။