ေထရ၀ါဒ ဆိုသည့္စကားလံုး ျဖစ္ေပၚလာသည္ကို ျပန္ၾကည့္လွ်င္ ဗုဒၶျမတ္စြာ ပရိနိဗၺာန္ျပဳျပီး ႏွစ္ေပါင္း တစ္ရာေက်ာ္တြင္ ျပဳလုပ္ေသာ ဒုတိယ သဂၤါယနာတင္ပြဲမွ စတင္သံုးစြဲခဲ့သည္။ ဗုဒၶျမတ္စြာ ပရိနိဗၺာန္စံျပီး ႏွစ္ေပါင္းတစ္ရာေက်ာ္အတြင္ ဗုဒၶေဟာၾကားခဲ့ေသာ ဓမၼႏွင့္ ၀ိနယေပၚတြင္ မိမိတို႔စိတ္ၾကိဳက္ ျဖည့္စြက္က်င့္သံုးလိုေသာ ရဟန္းမ်ား ေပၚပါက္ခဲ့သည္။ ထုိသုိ႔ေပၚေပါက္မႈကုိ အေၾကာင္းျပဳျပီး ဗုဒၶအဆံုးအမကုိ တေသြမတိမ္း လုိက္နာက်င့္ၾကံလိုသည့္ မေထရ္ၾကီးမ်ား၏ အလုိႏွင့္အညီ အတည္ျပဳလုိက္သည့္ အယူအဆကို "ေထရ၀ါဒ" ဟု ေခၚေ၀ၚခဲ့ၾကသည္။
"ေထရ" = ရဟန္းသက္ ၁၀ ၀ါရျပီးေသာ မေထရ္
"၀ါဒ" = ခံယူခ်က္
ထုိ႔ေၾကာင့္ ရဟန္းသက္ အနည္းဆံုး ၁၀ ၀ါရွိေသာ မေထရ္ၾကီးမ်ား၏ ခံယူခ်က္ဟု ဖြင့္ဆိုႏိုင္သည္။
"ေထရ၀ါဒ" ႏွင့္ "မဟာယန" ဟု ဗုဒၶဘာသာဆိုင္ရာ အဓိက ဂိုဏ္း ႏွစ္မ်ိဳးရွိသည္။ ေရွးအခါက အျခားဂိုဏ္းမ်ားလည္း ရွိခဲ့ၾကပါသည္။ သို႔ေသာ္ ထုိႏွစ္မ်ိဳးကသာ အိႏိၵယျပင္ပရွိ အဆက္အႏြယ္မ်ားထိေအာင္ လက္ဆင့္ကမ္းပ်ံ႕ႏွံ႔ျခင္းျဖင့္ ယေန႔ကာလထိရွင္သန္လာသည္။ မယာယနသည္ အဓိကအားျဖင့္ အိႏၵိယေျမာက္ပိုင္း၊ တရုတ္၊ တိဘက္၊ ဂ်ပန္၊ မြန္ဂို၊ ကုိရီးယား ၊ ဗီယက္နမ္ စသည့္ ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ရွင္သန္ခဲ့သည္။ ေထရ၀ါဒမွာ ပင္မအားျဖင့္ အိႏၵိယေတာင္ပိုင္းႏွင့္ အေရွ႕ပိုင္း၊ သီရိလကၤာ ၊ ျမန္္မာ၊ ထုိင္း၊ ကေမာၻဒီးယား၊ လာအုိ တို႔တြင္ ရွင္သန္ခဲ့သည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ရံဖန္ရံခါ မဟာယနကို ေျမာက္ပိုင္းဂိုဏ္းဟုဆိုျပီး ေထရ၀ါဒကုိ ေတာင္ပိုင္းဂိုဏ္းဟု ဆုိၾကသည္။
ထိုဂိုဏ္းႏွစ္မ်ိဳးတြင္ ကြဲလြဲခ်က္မ်ားရွိေသာ္လည္း သစၥာေလးပါး၊ မဂၢင္ရွစ္ပါး၊ ကမၼ၀ါဒ၊ အစရွိေသာ အေျခခံတရားမ်ားမွာ အတူတူပင္ျဖစ္ၾကသည္။ အဓိကမတူညီမႈမွာ မတူညီေသာ ဦးစားေပးမႈမ်ားႏွင့္ သမိုင္းဆိုင္ရာ ျဖစ္ထြန္းမႈမ်ားပင္ျဖစ္သည္။ ဗုဒၶျမတ္စြာ အဆံုးအမကို လိုက္နာျပီး လြတ္ေျမာက္ေအးခ်မ္းျခင္း နိဗၺာန္မ်က္ေမွာက္ျပဳေရးတို႔မွာ ေနာက္ဆံုး အတူတူပင္ျဖစ္သည္။
ေထရ၀ါဒဟူသည္ ဗုဒၶအဆံုးအမမ်ားကို မူလအတိုင္း ထိန္းသိမ္းထားေသာ ပိဋကတ္သံုးပံုအတိုင္း အစဥ္တစိုက္ လက္ခံသည္။ ေထရ၀ါဒဂိုဏ္း၏ အေလးထားမႈမွာ ဗုဒၶအဆံုးအမမ်ားကို စစ္မွန္ေသာ မူလအေျခအေနအတိုင္း ထိန္းသိမ္းျခင္းႏွင့္ အနာဂတ္မ်ိဳးဆက္အဆင့္ဆင့္ လက္ဆင့္ကမ္းျခင္းျဖစ္သည္။
ဗုဒၶဘာသာတိုင္းအတြက္ လုိက္နာရမည့္ စည္းကမ္း ၅ မ်ိဳးရွိသည္။
(၁) သူ႔အသက္သတ္ျခင္းမွ ေရွာင္ၾကဥ္ျခင္း
(၂) ခိုးယူလုယက္ျခင္းမွ ေ၇ွာင္ၾကဥ္ျခင္း
(၃) ကာမဂုဏ္ အိမ္ေထာင္ေရး ေဖာက္ျပန္မႈမွ ေ၇ွာင္ၾကဥ္ျခင္း
(၄) မဟုတ္မမွန္ ေျပာဆုိျခင္းမွ ေရွာင္ၾကဥ္ျခင္း
(၅) မူးယစ္ေဆး သံုးစြဲေရာင္း၀ယ္ျခင္းမွ ေရွာင္ၾကဥ္ျခင္း တို႔ျဖစ္သည္။
ေထရ၀ါဒ စစ္စစ္ျဖစ္ရန္ ဥပေဒသ မူ ၅ ရပ္ကုိ စံျပဳသတ္မွတ္ထားခဲ့သည္။
(၁) ယံုၾကည္မႈ သဒၶါတရားရွိရမည္။
(၂) ေစာင့္ထိန္းမႈ သီလရွိရမည္။
(၃) ေကာတုဟလ မဂၤလာကို မယံုၾကည္ရ။
(၄) ကံတရားကို ယံုၾကည္သူျဖစ္ရမည္။
(၅) သာသနာေတာ္ျပင္ပတြင္ ကိုးကြယ္မႈမရွာရ။
(၁) ယံုၾကည္မႈသဒၶါတရားရွိရမည္ - ရတနာသံုးပါးအေပၚ ယံုၾကည္လက္ခံရမည္။
(၂) ေစာင့္ထိန္းမႈသီလရွိရမည္ - ငါးပါး၊ ရွစ္ပါးသီလ တို႔အျပင္ စာရိတၱသီလဟုေခၚေသာ မိဘက်င့္၀တ္၊ သားသမီးက်င့္၀တ္၊ လင္၊ မယား၊ ဆရာ၊ တပည့္၊ အထက္လူၾကီး၊ ေအာက္လက္ငယ္သားက်င့္၀တ္ စသည္တို႔ကို ေစာင့္ထိန္းတတ္ရမည္။
(၃) ေကာတုဟလမဂၤလာကို မယံုၾကည္ရ - ရက္ရာဇာ၊ ျပႆဒါး ၊ အိမ္ေျမာင္စုတ္ထိုး၊ ေနၾကတ္၊ လၾကတ္၊ အစရွိသည္တို႔၏ နိမိတ္၊ ေကာင္းက်ိဳးဆိုးက်ိဳး စသည္တို႔ကို လက္မခံရပါ။
(၄) ကံတရားကုိ ယံုၾကည္ရမည္ - ေကာင္းတာလုပ္ရင္ ေကာင္းက်ိဳးခံစားရ၊ မေကာင္းတာလုပ္ရင္ မေကာင္းက်ိဳးခံစားရမည္ဟု လက္ခံရမည္။
(၅) သာသနာျပင္ပကိုးကြယ္မႈမရွာရ - ေလာဘ၊ ေၾကာက္စိတ္၊ စသည္တို႔ေၾကာင့္ ဘိုးေတာ္၊ မယ္ေတာ္၊ နတ္ ၊ အင္း/အိုင္ ၊ ေဗဒင္၊ လက္ဖြဲ႕ စသည္တို႔ကို အားထားမႈ မျပဳရပါ။
ျမန္မာႏို္င္ငံရွိ ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶဘာသာ ဂိုဏ္းၾကီး ၉ ဂိုဏ္း
၁။ သုဓမၼာဂိုဏ္း။
၂။ ေရႊက်င္ဂိုဏ္း။
၃။ ဓမၼာႏုဓမၼ(မဟာဒြါရ) နိကာယဂိုဏ္း။
၄။ ဓမၼ၀ိနယာႏုေလာမ(မူလဒြါရ) ဂိုဏ္း။
၅။ အေနာက္ေခ်ာင္းဒြါရဂိုဏ္း။
၆။ ေ၀ဠဳ၀န္နိကာယဂိုဏ္း။
၇။ စတုဘုမိၼက မဟာသတိပဌာန္(ငွက္တြင္း)ဂိုဏ္း။
၈။ ဂဏ၀ိမုတ္(ကူးတို႔)ဂိုဏ္း။
၉။ ဓမၼယုတၱိနိကာယ(မဟာရင္)ဂိုဏ္း တို႔ျဖစ္ၾကပါသည္။
No comments:
Post a Comment